Tên khác : Prothrombin Time; Pro Time; Protime

Tên chính : Prothrombin Time and International Normalized Ratio

Xét nghiệm lien quan : Activated Clotting Time (ACT); Partial Thromboplastin Time (PTT); Prothrombin Consumption Time (PCT); Fibrinogen; Coagulation Factors; Platelet Count; Platelet Function Tests; Thrombin Time; Warfarin Sensitivity Testing

Thời gian prothrombin (PT) là biện pháp kiểm tra phải mất thời gian bao lâu để một cục máu đông hình thành trong một mẫu máu. Trong cơ thể, quá trình đông máu liên quan đến một loạt các phản ứng hóa học liên tiếp gọi là quá trình đông máu, trong đó đông máu hoặc yếu tố "đông" được kích hoạt cái này sau cái khác và kết quả là hình thành một cục máu đông. Phải có đủ số lượng của từng yếu tố đông máu, và phải hoạt động tốt, để đông máu xảy rabình thường. Quá ít có thể dẫn đến chảy máu quá nhiều, quá nhiều có thể dẫn đến quá đông.

Trong ống nghiệm, có  hai "con đường"  khởi đầu đông máu gọi là con đường bên ngoài và bên trong. Cả hai sau đó nhập vào một con đường chung (như hình dạng của chữ "Y") để hoàn tất quá trình đông máu. Một trong những bước cuối cùng của quá trình đông máu, là prothrombin (còn gọi là yếu tố II) được chuyển thành thrombin, nhưng yếu tố II và giai đoạn này không phải là trọng tâm duy nhất của thử nghiệm PT.

Các thử nghiệm PT đánh giá hoạt động của tất cả các yếu tố đông máu  trong những con đường bên ngoài và cùng làm việc với nhau trongquá trình đông máu. Bao gồm : Các yếu tố I (Fibrinogen), II (prothrombin), V, VII và X. Các thử nghiệm PT đánh giá khả năng tổng thể để tạo ra một cục máu đông trong một khoảng thời gian hợp lý và, nếu những yếu tố này thiếu hoặc rối loạn chức năng, các PT sẽ được kéo dài.

Các thử nghiệm PT thường được đo trong vài giây và được so sánh với mức bình thường phản ánh giá trị PT ở người khỏe mạnh. Bởi vì các thuốc thử được sử dụng để thực hiện các thử nghiệm PT khác nhau từ một phòng thí nghiệm này với phòng thí nghiệm khác và ngay cả trong phòng thí nghiệm cũng khác nhau qua thời gian, phạm vi bình thường cũng sẽ dao động. Để tiêu chuẩn hóa kết quả trên khắp nước Mỹ và thế giới, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ủy ban phát triển và khuyến khích việc sử dụng các tỷ số bình thường hóa quốc tế hóa (INR) với các thử nghiệm PT cho những người được điều trị bằng thuốc chống đông máu warfarin (Coumadin ®).

INR là một tính toán để điều chỉnh những thay đổi trong các thuốc thử PT và cho phép so sánh kết quả từ các phòng thí nghiệm khác nhau . Hầu hết các phòng thí nghiệm hiện đang báo cáo cả PT và giá trị INR bất cứ khi nào một thử nghiệm PT được thực hiện. Tuy nhiên INR chỉ áp dụng đối với những người uống thuốc warfarin chống đông máu .

Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Thử nghiệm thời gian prothrombin (PT) được chỉ định để chẩn đoán chảy máu không rõ nguyên nhân, thường chỉ định cùng với thử nghiệm thời gian thromboplastin từng phần (Partial thromboplastin time  - PTT). Các thử nghiệm PT đánh giá con đường bên ngoài và con đường chung của quá trình đông máu, trong khi thử nghiệm PTT đánh giá con đường nội tại và con đường chung. Sử dụng cả hai thử nghiệm để tích hợp các chức năng của tất cả các yếu tố đông máu.

Thỉnh thoảng, các xét nghiệm có thể được sử dụng cho một người để tầm soát cho bất kỳ vấn đề chảy máu trước đây không được phát hiện trước khi phẫu thuật.

PT và INR được sử dụng để giám sát hiệu quả của các thuốc chống đông máu warfarin (Coumadin ®). Thuốc này ảnh hưởng đến chức năng của quá trình đông máu và giúp ngăn chặn sự hình thành các cục máu đông. Nó được chỉ định  lâu dài cho những người đã trãi qua đông máu không thích hợp tái phát. Chỉ định lâm sàng chung cho sử dụng warfarin trong rung nhĩ, sự hiện diện của van tim nhân tạo , huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi . Warfarin cũng được sử dụng trong hội chứng kháng phospholipid, và đôi khi trong cơn đau tim. Mục tiêu điều trị với warfarin là để duy trì một sự cân bằng giữa việc ngăn ngừa cục máu đông và gây chảy máu quá mức. Sự cân bằng này đòi hỏi phải theo dõi cẩn thận, thường bằng PT / INR.

Khi nào được chỉ định?

Khi một người đang dùng thuốc chống đông máu warfarin, bác sĩ sẽ chỉ định kiểm tra  PT / INR định kỳ để đảm bảo rằng việc hoạt động đúng quy định và PT / INR được kéo dài một cách thích hợp. Không có thiết lập tần số để thực hiện các thử nghiệm. Bác sĩ sẽ chỉ địnhthực hiện thường xuyên, đủ để đảm bảo rằng thuốc đưa đến hiệu quả mong muốn - đó là tăng thời gian đông máu của người đó đến một mức độ điều trị mà không gây chảy máu quá mức hoặc bầm tím.

PT có thể được chỉ định khi người không dùng thuốc chống đông máu có dấu hiệu hoặc triệu chứng của một rối loạn chảy máu, có thể biểu hiện như chảy máu cam, chảy máu nướu răng, bầm tím, chu kỳ kinh nguyệt nặng, máu trong phân và / hoặc nước tiểu , đển loại viêm khớp triệu chứng ( chảy máu vào khớp), giảm thị lực, và thiếu máu mãn tính.

PT, cùng với PTT, thường đượcchỉ định khi một người phải trải qua một thủ thuật y tế xâm lấn, chẳng hạn như phẫu thuật, để đảm bảo khả năng đông máu bình thường.

Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa gì?

Giá trị tham khảo tùy thuộc phương pháp và phòng xét nghiệm, bình thường: 10-12 seconds

Hầu hết các phòng thí nghiệm báo cáo kết quả PT đã được điều chỉnh về INR cho người dùng warfarin. Những người này cần phải có INR từ 2,0-3,0 để "làm loãng máu". Đối với một số người có nguy cơ cao về sự hình thành cục máu đông, chỉ số INR cần phải cao hơn - khoảng 2,5-3,5. Bác sĩ sẽ sử dụng INR để điều chỉnh liều lượng thuốc của một người để có được những PT vào trong phạm vi mong muốn đó là trị số  đúng cho một người và nguyên nhân của nó.

Kết quả xét nghiệmPT phụ thuộc vào phương pháp được sử dụng,  kết quả đo trong vài giây và so với mức bình thường được thành lập và duy trì bởi các phòng thí nghiệm thực hiện các xét nghiệm. Mức bình thường này đại diện cho giá trị trung bình của những người khỏe mạnh sống trong khu vực đó và sẽ thay đổi đôi chút so với các vùng khác và có thể thay đổi theo thời gian. Vì vậy, một người không dùng warfarin sẽ so sánh kết quả xét nghiệm PT của họ với giá trịbình thường các kết quả xét nghiệm được cung cấp.

Một PT kéo dài có nghĩa là máu phải có một thời gian quá lâu để hình thành một cục máu đông. Điều này có thể gây ra bởi các bệnh như bệnh gan, thiếu vitamin K, hoặc thiếu yếu tố đông máu. Kết quả PT thường được biện luận cùng với các PTT để xác định những nguyên nhân .

Điều gì khác nên biết?

Tiêu thụ một số chất, chẳng hạn như rượu, có thể ảnh hưởng đến xét ​​nghiệm PT / INR​​. Một số thuốc kháng sinh có thể làm tăng PT / INR​​. Thuốc an thần, thuốc tránh thai và liệu pháp hormon thay thế-(HRT), và vitamin K (hoặc trong vitamin hỗn hợp, bổ sung dinh dưỡng dạng lỏng) có thể làm giảm PT. Một số thực phẩm như thịt bò và gan lợn, trà xanh, bông cải xanh, đậu xanh, cải xoăn, củ cải, và các sản phẩm đậu tương, có chứa một lượng lớn vitamin K và có thể thay đổi kết quả PT. Điều quan trọng là bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc, chất bổ sung, và các loại thực phẩm mà một người đã ăn gần đây để các kết quả PT / INR ​​được hiểu và sử dụng đúng cách.

Một số phòng thí nghiệm sẽ báo cáo một PT là một tỷ lệ phần trăm của mức bình thường, mặc dù điều này không phải là phổ biến như báo cáo kết quả trong vài giây.

Câu hỏi thường gặp

1. Tôi có nên thực hiện PT cùng một thời điểm trong ngày?

Nói chung là không cần thiết phải đo PT / INR ​ tại một thời gian nhất định trong ngày. Tuy nhiên, quan trọng là bạn uống thuốc warfarin của bạn ở cùng một thời gian mỗi ngày để duy trì một mức độ liên tục. Nếu bác sĩ của bạn tăng hoặc giảm liều lượng của bạn, bác sĩ có thể muốn bạn  kiểm tra lại trong một ngày hoặc lâu hơn để đánh giá ảnh hưởng của sự thay đổi liều lượng PT / INR ​​(nó không phải có hiệu lực ngay lập tức).

2. Đôi khi kết quả PT của tôi khác nhau , nhưng bác sĩ  không thay đổi  toa. Tại sao?

Bệnh tật, thay đổi trong chế độ ăn uống, và một số thuốc (như đã đề cập ở trên) có thể thay đổi kết quả PT. Một số thực phẩm, chẳng hạn như thịt bò và gan lợn, trà xanh, bông cải xanh, đậu xanh, cải xoăn, củ cải, và các sản phẩm đậu tương chứa một lượng lớn vitamin K và có thể thay đổi  kết quả PT. Kỹ thuật thu gom máu và khó khăn trong việc  lấy mẫu máu cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Nếu bác sĩ của bạn có mối quan tâm về sự ổn định của PT / INR ​​của bạn, bác sĩ có thể kiểm tra máu của bạn thường xuyên hơn.

BS NGUYỄN VĂN THỊNH

 ( Tài liệu từ internet )